حلوا، یکی از شیرینی‌های محبوب و سنتی ایرانی است که با تنوع بسیار زیادی در مناطق مختلف کشور تهیه می‌شود. از حلوا ارده و کنجد گرفته تا حلوا زنجبیلی و زعفرانی، هر کدام طعم و بافت منحصر به فردی دارند. در این مقاله، به بررسی طرز تهیه حلوا ساده برای 4 نفر به بالا یا همان حلوا دون دون می‌پردازیم حلوا دون دون به معنای حلوایی است که نرم نیست.

انواع مختلف حلوا

حلوا در انواع مختلفی تهیه می‌شود که هر کدام دارای طعم و بافت خاصی هستند. برخی از معروف‌ترین انواع حلوا عبارتند از:

• حلوا زعفرانی : این نوع حلوا از ترکیب آرد ، زعفران ، شکر و گلاب تهیه می‌شود.
• حلوا زنجبیلی: این حلوا با استفاده از زنجبیل، دارچین و سایر ادویه‌ها طعم گرم و دلپذیری پیدا می‌کند.
• حلوا شیر: این حلوا با استفاده از شیر، آرد و شکر تهیه می‌شود و بافت نرم و لطیفی دارد.
• حلوا هویج: این حلوا با استفاده از هویج رنده شده، آرد، شکر و زعفران تهیه می‌شود و رنگ جذاب و طعم دلپذیری دارد.
• حلوا بادام: این حلوا با استفاده از پودر بادام، آرد، شکر و گلاب تهیه می‌شود و بافت نرم و لطیفی دارد.

طرز تهیه حلوا آرد گندم ساده

طرز تهیه حلوا مانند همه انواع مختلف دارد از جمله حلوای شیر ، حلوای عربی و حلوای هویج که طرفداران زیادی دارند ، اما در کل طرز تهیه حلوای ساده دستوری آسان و روان دارد و به همین دلیل ، پخت آن خوشایند می باشد . درست کردن حلوا ساده را با معرفی مواد لازم و اندازه این مواد شروع می کنیم :

مواد اولیه اصلی حلوا

مواد اولیه اصلی برای تهیه حلوا شامل آرد، شکر، روغن، زعفران و گلاب است. البته بسته به نوع حلوا، ممکن است از مواد دیگری مانند شیر، تخم مرغ، پودر نارگیل، مغزها و ادویه‌ها نیز استفاده شود.

• آرد: نوع آرد مورد استفاده در حلوا، تاثیر زیادی بر بافت و طعم آن دارد. آرد گندم، آرد برنج و آرد نخودچی از جمله آردهای پرکاربرد در تهیه حلوا هستند.
• شکر: شکر به عنوان شیرین‌کننده اصلی حلوا استفاده می‌شود. می‌توان از شکر سفید، شکر قهوه‌ای یا پودر قند استفاده کرد.
• روغن: روغن حیوانی، روغن جامد و روغن کنجد از جمله روغن‌های پرکاربرد در تهیه حلوا هستند. نوع روغن، تاثیر زیادی بر طعم و بافت حلوا دارد.
• زعفران و گلاب: زعفران و گلاب به حلوا عطر و طعم دلپذیری می‌بخشند.

مواد مورد نیاز برای حلوای ساده و مواد لازم حلوای زعفرانی

تبدیل اندازه ها در طرز تهیه حلوا مجلسی

1 قاشق سوپخوری = 2 قاشق غذاخوری

1 قاشق چایخوری = 2 قاشق مرباخوری

طرز تهیه حلوای دون دون

برای یک حلوای ساده برای خوشمزه شدن نیاز است که مرحله به مرحله و با دقت پیش برویم تا طعم خوبی را در نهایت داشته باشد پس همراه با شما به سراغ طرز درست کردن حلوای ساده خواهیم رفت :

مرحله اول : آماده کردن مواد اولیه

ابتدا باید مواد مورد نظر را فراهم کرده و بعد آنها را اندازه گیری کنید و کنار بگذارید تا به نوبت در زمان مناسب از آنها استفاده کنید .

مرحله دوم : درست کردن شهد

ابتدا باید شربت و یا به اصطلاح شهد حلوا را درست می کنید و برای این منظور باید میزان شکر و آبی که در جدول گفته شده را روی حرارت قرار دهید و کمی هم بزنید تا شکر در اثر گرما و حرارت آب شود . ( اگر از قبل شهد و شربت ساده آماده داشته باشید می توانید از آن نیز استفاده کنید . ) 

مرحله سوم : آب کردن شکر

بعد از اینکه در ظرف کوچکی شکر را هم زدید و در آب حل شد حالا نوبت افزودن مواد خوشبو کننده مانند گلاب ، پودر هل و زعفران آسیاب شده به شهد است . مواد را اضافه کرده و مخلوط کنید به این ترتیب شهد شما حاضر است و لازم نیست آن را خیلی بجوشانید زیر آن را خاموش کرده و کنار بگذارید تا زمان استفاده از آن فرا برسد و عطر و طعم گلاب از بین نرود . در صورتی که دوست دارید حلوایی که درست می کنید بیشتر عطر و طعم زعفران داشته باشد می توانید زعفران بیشتری به شهد آن اضافه کنید . همچنین گلاب را همیشه در آخرین دقایق به شهد اضافه کنید . زیرا در صورتی که زودتر اضافه کنید و گلاب به همراه شهد زیاد بجوشد، عطر گلاب از بین خواهد رفت .

مرحله چهارم : انتخاب ظرف مناسب

ابتدا باید آرد حلوا را حدود 2 – 3 بار الک کنید تا ذرات آن کاملا جدا و سبک شود . بعد تابه متناسب حجم مواد را انتخاب و پس از قرار دادن تابه روی حرارت آرد را درون آن تفت دهید .

نکته : برای داشتن ظرف بهتر به جای تابه از قابلمه ای که دیواره کوتاه دارد ، استفاده کنید . به این دلیل که چون دیواره اش زیاد بلند نیست هم دست شما به دیواره آن برخورد نمی کند و نمی سوزد و از طرف دیگر چون دیواره آن از تابه بلندتر است آرد آن بیرون نمی ریزد .

مرحله پنجم : تفت دادن آرد حلوا 

بهتر است آرد را به مدت 20 – 30 دقیقه روی شعله ملایم تفت دهید تا خامی آن گرفته شود و رنگ آن کمی تغییر کند و کرمی رنگ شود . البته این تغییر رنگ بستگی به سلیقه شما دارد . برای تهیه حلوای تیره آرد را تا زمانی که به رنگ نسکافه ای برسد تفت بدهید در حالیکه برای تهیه حلوایی طلایی و خوشرنگ لازم نیست آرد را بیش از حد تفت ندهید. فقط توجه کنید که تفت دادن کمتر از حد معمولی آرد موجب می شود حلوا کمرنگ شود وتفت بیش از حد آن نیز موجب رنگ تیره و حتی مزه متمایل به تلخ می شود.

نکته : بهترین آرد برای حلوای خوش طعم تر و لطیف تر ، آرد سبوس دار مثل آردی که برای تهیه نان سنگک استفاده می‌شود ، می باشد چون گلوتن پایینی دارد اما به شرطی که مواد افزودنی نداشته باشد اما چون در استفاده از آرد سبوس دار لازم است روغن و شربت بیشتری مصرف شود پیشنهاد می شود که در تهیه حلوا از ترکیب آرد سفید و آرد سبوس دار با هم استفاده کنید .

نکته : بهتر است از قاشق چوبی برای هم زدن آرد استفاده کنید تا کفگیر شما داغ نشود.

نکته : برای پخت می توانید از آرد نان استفاده کنید اما برای اینکه حلوایی لطیف و سبک داشته باشید بهتر است آرد شیرینی پزی تهیه نمایید .

نکته : دقت داشته باشید که آرد باید مدام هم زده شود تا نسوزد .

نکته : برای اینکه متوجه رنگ نهایی حلوا شوید ، می توانید مقدار کمی از آرد را در ظرفی ریخته و چند قطره به آن اضافه کنید تا رنگش را متوجه شوید . 

نکته : در صورتی که دوست داشته باشید حلوایی دو رنگ تهیه کنید می توانید پس از آماده شدن مقداری از آن را برداشته و با پودر کاکائو ترکیب نمایید البته باید گفت که این کار تاثیری در مزه آن ندارد زیرا نسبت به کل حلوا میزان کاکائو بسیار کم است. 

نکته : اگر بخواهیم حلوای تیره تری داشته باشیم، باید آرد را مدت بیشتری تفت دهیم تا رنگش مایل به قهوه ای شود .

نکته : پس از اینکه تفت دادن آرد به پایان رسید ، آن را از ظرف خارج کرده و مجددا الک می کنیم .

مرحله ششم : اضافه کردن روغن و کره

کمی حرارت زیر مواد را کم می کنیم و آهسته آهسته کره را به همراه روغن به آرد اضافه کنید و سپس روغن و آرد را کاملاً با یکدیگر هم بزنید تا یکدست و طلایی رنگ شود . در صورتی که فکر می کنید رنگ آن کم است و نمی پسندید می توانید روی حرارت مواد را مدت زمان بیشتری هم بزنید تا به رنگ دلخواه در بیاید و هر چقدر بیشتر روی حرارت هم بزنید حلوا تیره‌تر می شود .

نکته : برخی افراد برای تفت دادن آرد از همان ابتدا در ظرف روغن ریخته و بعد از داغ شدن روغن آرد را به آن افزوده و با حرارت کم آن را سرخ می کنند . ( البته این روش درست نیست چون از روغن بسیار داغ در تهیه غذا نباید استفاده کرد چون سلامتی را به خطر می اندازد . )

نکته : اضافه کردن کره باعث می شود تا حلوا طعم و مزه بهتری داشته باشد .

نکته : می توانید به نسبت مساوی از روغن مایع و روغن جامد استفاده کنید .

مرحله هفتم : اضافه کردن شهد حلوا

بعد از اینکه حلوا به رنگ دلخواه رسید شعله را کم کنید و در سپس شهد آماده را در چند مرحله و کم‌کم به حلوا اضافه کنید .

نکته : در این مرحله باید خیلی مواظب باشید تا مبادا به شما و یا به دستتان آسیبی نرسد .

نکته : چون همیشه هم این اندازه ها دقیق در نمی آیند ، همیشه موقع اضافه کردن شربت مقداری از شربت را نگه دارید تا اگر حلوای شما شل شد ، باقیمانده شربت را به آن اضافه نکنید اما اگر بعد از تفت دادن ، حلوای شما سفت شد ، باقی مانده شربت را کم کم اضافه کنید تا به غلظت دلخواه تان برسید . اضافه کردن شهد زیاد باعث شل شدن حلوا می شود . اگر مقدار شهدی که به حلوا اضافه کردید زیاد شده و شل شده ، آن را دوباره روی حرارت ملایم قرار دهید و تفت دهید تا آب اضافی شهد تبخیر گردد .

مرحله هشتم : مخلوط کردن شهد با آرد و روغن

هنگام اضافه کردن شهد باید حلوا را مدام و سریع هم بزنید تا شهد کاملاً به خورد حلوا برود و حالا باید مواد را به آرامی مخلوط کنیم تا حلوا از دیواره های ظرف جدا شود . 

مرحله نهم : گهواره کردن حلوا

سپس از دو طرف دسته های ظرف را گرفته و مدام به چپ و راست تکان دهید تا مواد از کناره های ظرف به وسط ظرف بیاید و حالت خمیری به خود بگیرد . برای حلواهایی در اندازه های کمتر ، برای اینکه حلوا کاملاً منسجم شود و به روغن بیفتد حلوا را یک سمت ظرف  جمع می کنید و دسته های ظرف را بگیرید و حلوا را داخل ظرف به این طرف و آن طرف تکان دهید تا حلوا به صورت یک استوانه ای شکل راحت از دیواره های تابه جدا شود و راحت داخل ظرف بغلتد . پس از اینکه حلوا کاملاً یکدست و منسجم شد ، ظرف حلوا را از روی حرارت کنار می گذاریم . 

نکته : منظور از تکان دادن گهواره ای حلوا یعنی اینکه حلوا به بافتی برسد که در کف تابه جمع شود و به راحتی بتوانیم آن را درون تابه تکان دهیم . زمانی که دسته های تابه را بگیریم و حلوا را درون تابه تکان دهیم ، به این حرکت گهواره ای شدن حلوا گفته می شود .

مرحله آخر : تزیین حلوا آماده شده

حلوای آماده شده را تا وقتی که داغ است در سینی یا دیس‌های سرو بریزید و سطح آن را با پشت قاشق صاف کنید . سپس روی حلوا را طرح دلخواه بزنید . در آخر می‌توانید آن را با انواع خلال پسته و بادام یا پودر پسته، برگ گل محمدی خشک، پودر دارچین و … تزیین کنید. این کار کاملا سلیقه ای می باشد. همچنین برای تزیین آن می توانید از بادام پرک شده ، گل محمدی و پودر نارگیل و پودر پشته هم استفاده کنید و یا  اگر می خواهید این شیرینی را با ماسوره و قیف شکل داده و به شکل شکوفه ماسوره و تزیین کنید، باید این شیرینی را به صورت گرم درون قیف بریزید . 

برای طرز تهیه حلوای دو رنگ زعفرانی و کاکائویی ، بعد از اضافه کردن روغن به آرد ، نصف مایه حلوا را بردارید و به آن مقداری پودر کاکائو و شربت ساده اضافه کنید . به نصف دیگر، شربت زعفرانی بیفزایید .

• برای تهیه حلوای زعفرانی قالبی باید قبل از اینکه حلوا سرد شود آن را در قالب مد نظر خود بریزید و در یخچال قرار دهید تا همزمان با خنک شدن شکل بگیرد و برای بیرون آوردن راحت تر حلوا از قالب مناسب است از قالب سیلیکونی مناسب استفاده کنید. 

بهترین روغن برای تهیه حلوا زعفرانی چیست ؟

توصیه می‌شود از ترکیب روغن‌ جامد و مایع و کره استفاده شود تا نتیجه نهایی، باکیفیت و مطلوب شود . روغن جامد را برای سرخ کردن آرد مصرف کنید زیرا موجب می شود آرد پوک شده و برای سرخ کردن آن مناسب است. کره به طور کلی موجب خوش طعم شدن حلوا می شود و روغن مایع موجب براق شدن حلوا میشود.

یک کیلو آرد برای چند نفر حلوا می دهد ؟

1 کیلو آرد = 6 لیوان دسته دار فرانسوی

1 لیوان آرد = 9 الی 10 قاشق غذاخوری آرد

لیوان آرد و بعد از اضافه کردن و پخت با بقیه مواد  = 13 الی 15 قاشق غذاخوری 

1 کیلو آرد و بعد از اضافه کردن و پخت با بقیه مواد = حلوا برای تعداد بیشتر از 20 نفر

1 کیلو آرد و بعد از پخت با بقیه مواد ( درون کپسول های کاغذی و نونی) = برای 40 نفر و حتی بیشتر 

1 کیلو آرد و بعد از پخت با بقیه مواد ( درون توی ظرف های پلاستیکی تک نفره ) =  برای 20 تا 30 نفر 

نکته : برای 1 لیوان سرپُر آرد ، 1 لیوان سرخالی شکر لازم است . ( البته بستگی به ذائقه شما دارد ، بعد از اینکه شربت حاضر شد بچشید ، اگر لازم بود کمی هم شکر اضافه کنید ) ، یک و نیم لیوان آب ، 30 گرم کره و نصف لیوان ترکیب روغن جامد و روغن مایع لازم است ، مقدار هل و گلاب و زعفران هم به ذائقه و سلیقه خودتان بستگی دارد . 

نکته :  با توجه به نوع آرد و میزان تفت دادن آرد ، مقدار شربتی که حلوا جذب می کند با هم متفاوت است . به طور کلی یک اندازه تقریبی برای حلوا این است که : میزان آرد ، شکر و مخلوط آب و گلاب یکسان است . (مثلاً اگر آرد و شکر هر کدام 2 لیوان باشد آب یک و نیم لیوان و گلاب نصف لیوان است . ) ، مخلوط روغن و کره نصف میزان آرد .  بنابراین از هر ظرفی که دوست دارید می توانید به عنوان پیمانه استفاده کنید . 

نکته : برای عطر بهتر حلوا می توانید  اقدام به خرید گلاب صادراتی نمایید.

سؤالات متداول

چرا حلوا گهواره نمیشه ؟

پاسخ : دلیل آن استفاده از شربتِ کم ، در زمان فرم دهی حلوا می باشد . اگر قبل از برداشتن حلوا  از روی حرارت،حلوا یکدست و خمیری نبود ، به آن کمی شربت اضافه کنید تا بشود آن را گهواره کرد .

اگر روغن حلوا زیاد شد چکار کنیم ؟

پاسخ : ظرف حلوا را کج گذاشته و حلوا را در گوشه ای جمع می کنیم تا روغن به یک سمت برود و از حلوا جدا م کنیم .

چرا حلوا سفت میشود ؟

پاسخ : یکی از موارد زیر م یتواند دلیل سفت شدن حلوا باشد.

• آرد را کم الک کرده‌اید یا خوب الک نکرده‌اید .
• مقدار روغن و کره‌ استفاده شده در حلوا ، کم بوده است.
• برای نرم ماندن حلوا بعد از پخت ،‌ باید آن را در ظرف درب‌دار ریخت و نباید برای طولانی‌مدت ، روی حلوا باز بماند.

چرا حلوا کشدار میشود ؟

پاسخ : اگر در حلوا از شیرخشک استفاده شود حلوا کشدار می شود .

چرا حلوا گلوله میشه ؟

پاسخ :

چرا حلوا شل میشه ؟

پاسخ : اگر در میزان مواد مورد استفاده در حلوا مثل آب ، روغن ، شکر و …. دقت نشود موجب شلی حلوا می شود .  

چرا رنگ حلوا تیره نمیشه ؟

پاسخ : علت کم رنگ شدن حلوا کم تفت دادن آن است ویا مقدار زعفران آن کم است .

چرا حلوا ترک میخوره ؟

پاسخ : میزان روغن کمتر از حد نرمال و ناکافی روغن ، دلیل ترک خوردن حلوا است 

چرا حلوا روغن پس ميدهد ؟

پاسخ : دلیل روغن پس دادن حلوا، استفاده بیش از اندازه از روغن یا کره است .

چرا حلوا دون دون میشه ؟

پاسخ : آرد را  قبل از اضافه کردن روغن ، حتماً حداقل 2- 3 بار الک کنید و هنگام اضافه کردن شربت ، شهد یا شربت را به تدریج به مایه حلوا بیفزایید و مدام حلوا را هم بزنید وگرنه حلوایتان دانه دانه می‌شود .

چرا حلوا روغن پس میده ؟

پاسخ : اگر مقدار روغنی که می خواهید به آرد اضافه کنید زیاد بود و مواد آردی تان شل شد می توانید مجددا کمی آرد تفت داده شده به آن اضافه کنید.

اگر حلوا خشک شد چکار کنیم ؟

پاسخ : اگر میزان شربتی حلوا ، از حد لازم کمتر باشد ، حلوایی خشک و سفت شد . پس برای اصلاح آن باید شربت آن را بیشتر کنیذ .

چرا حلوا لاستیکی میشه ؟

پاسخ :

چکار کنیم نان حلوا نرم نشود ؟

پاسخ : استفاده از روغن جامد باعث نرم و لطیف شدن حلوا خواهد شد می توانید از ترکیب روغنها استفاده کنید تا از خاصیت همه استفاده کنید.

چرا حلوا چسبناک میشود ؟

پاسخ : در صورتی که مقدار شیرینی آن بیشتر از حد باشد .

چکار کنیم آرد حلوا گلوله نشه ؟

پاسخ : برای جلوگیری از گوله شدن آرد حلوا در زمان سرخ کردن آن وقتی رنگ آن تغییر کرد باید روغن را اضافه نمود و با روغن تفت دهیم تا به رنگ مورد نظر برسد و سپس از روی حرارات تابه را بردارید و  شربتی که قبلا درست کردین را اضافه کنید و کاملا مخلوط کنید تا گلوله گلوله شدن و شل شدن نشود.

چرا آرد حلوا گلوله میشود

پاسخ : در پاسخ اینکه چرا آرد حلوا گوله گوله میشه یکی از دلایل گوله گوله شدن آرد این است که آرد نم کشیده است .

حلوا باید روشن باشد یا تیره ؟

علاوه بر اینکه بستگی به سلیقه افراد دارد شاید باورتان نشود ولی برخی معتقدند این موضوع بستگی به موقعیت دارد اگر حلوا برای فوت جوان درست شود حلوا روشن تر از وقتی است که فرد با سن بالاتر فوت کند. همچنین برای ماه رمضان حلوا تیره درست نمی شود .